Webinar over de nieuwbouw van twee kerncentrales
Maandag 26 februari heeft het webinar over de start van het voornemen voor de nieuwbouw van twee kerncentrales en het voorstel voor participatie plaatsgevonden. Tijdens het webinar konden er vragen gesteld worden. Deze vragen leest u hieronder.
Kijk hier ook het webinar terug.
Meer informatie over het voornemen voor de nieuwbouw van twee kerncentrales en het voorstel voor participatie leest u hier.
Waarom worden de locaties Borsele en Maasvlakte onderzocht? Zijn andere locaties in Nederland ook nog een optie?
De locatie Borsele en Maasvlakte zijn beide waarborgingslocaties. Het kabinet heeft in december 2022 besloten dat Borssele en Maasvlakte locaties zijn die onderzocht gaan worden voor de bouw van twee kerncentrales. Beide locaties liggen aan groot water wat een voordeel kan zijn voor de koeling. In de eerste stap van het onderzoek wordt onderzocht of er nog andere mogelijk geschikte gebieden zijn. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau wordt beschreven welke locaties zullen worden onderzocht in het onderzoek.
Voor Groningen geldt dat In het Programma Energiehoofdstructuur de locatie Eemshaven geschrapt is als mogelijke vestigingsplaats voor kerncentrales. Deze locatie wordt daarom niet beschouwd in deze procedure. Zie daarvoor ook het VenP dat ter inzage ligt.
Naar welke generatie reactor wordt er in de projectprocedure gekeken en waarom?
Er is gekozen voor twee generatie III+ reactoren. Generatie III+ reactoren zijn het modernste type reactor met verbeteringen op het gebied van veiligheid, bedrijfsduur, brandstoftechnologie en efficiëntie. De eersten van dit type reactoren zijn inmiddels in bedrijf, waardoor realistische planningen en kosteninschattingen kunnen worden gemaakt. Daarmee is dit de snelste route naar een veel grotere bijdrage van kernenergie aan een stabiel, CO2-neutraal en divers energiesysteem.
Is het ook mogelijk dat er niet twee, maar een of vier kerncentrales komt/komen. Qua kosten en ruimtegebruik?
Het huidige voornemen is om de bouw van twee kerncentrales voor te bereiden waarbij naar één locatie wordt gezocht voor beide centrales.
Dit onderzoek zal zich dan ook enkel richten op een locatie waar twee grote nieuwe kerncentrales met een vermogen van meer dan 1000MW gebouwd kunnen worden.
In het document dat nu ter inzage ligt is bij de locatie Maasvlakte, is de Tweede Maasvlakte nog niet ingetekend. Beïnvloedt de komst van de Tweede Maasvlakte de geschiktheid van de locatie?
De in het VenP opgenomen kaarten komen uit het zogeheten Waarborgingsbeleid. Tijdens de laatste aanpassing van dit beleid was de Tweede Maasvlakte nog in ontwikkeling en is deze niet beschouwd als locatie. Wel was deze ontwikkeling bekend en is de Eerste Maasvlakte destijds herbevestigd als mogelijke vestigingslocatie voor kerncentrales. De invloed van de Tweede Maasvlakte op locaties op de Eerste Maasvlakte moet blijken uit het onderzoek. Daarnaast wordt in de eerste stappen van het onderzoek met de kennis van nu bekeken of er naast de Eerste Maasvlakte en het Sloehavengebied nog andere kansrijkgebieden te vinden zijn. Daaruit moet ook blijken of de Tweede Maasvlakte hierbij in beeld komt.
Borssele is toch voorkeurslocatie? Waarom wordt er nu dan nog naar de Maasvlakte gekeken?
Hoewel een politieke voorkeur is uitgesproken voor Borssele, is het belangrijk om de projectprocedure zorgvuldig uit te voeren. Daarom worden, naast Borssele, ook andere locaties onderzocht. Dit moet ook volgens de Nederlandse wet. Op deze manier kunnen de effecten op de (leef)omgeving bij de bouw van twee kerncentrales op alle geschikte locaties namelijk vergeleken worden. De projectprocedure levert belangrijke informatie op die nodig is bij de besluitvorming over de locatie. Het definitieve besluit over de locatie wordt in 2025 genomen.
Wat als uit het onderzoek blijkt dat beide locaties niet geschikt zijn?
In de projectprocedure kan iedereen mogelijke locaties aandragen en uit het onderzoek kunnen ook nog andere locaties naar boven komen. Mocht na onderzoek geen enkele van deze locaties geschikt blijken te zijn dan is het mogelijk dat de twee grote kerncentrales er niet kunnen komen.
Hoe zit het met netcongestie in het westen van Nederland? Moet het net verzwaard worden om de twee nieuwe kerncentrales mogelijk te maken?
De ruimte op het net en de ontwikkeling van de elektriciteitsvraag in de toekomst zijn zeker aspecten die in beeld gebracht gaan worden. Dit doen we in een Integrale Effectenanalyse waarop het besluit over de voorkeurslocatie wordt gebaseerd (voorkeursbeslissing). Daarnaast voert TenneT onderzoek uit in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Als onderdeel van de voorbereidingen is TenneT gevraagd de netinpassing van nieuwe kernenergie op deze twee locaties te onderzoeken. Het gaat daarbij om de inpassing van 1,6 of 3,2 GW aan productievermogen nieuwe kernenergie.
De opzet, uitgangspunten, analyseresultaten en natuurlijk de conclusies van TenneT kunt u hier downloaden. Het blijft overigens niet bij deze analyse. In de loop van 2024 zal TenneT op verzoek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat nog een vervolgonderzoek doen om inpassing in de toekomst (2040-2050) verder te analyseren.
Is het een voorwaarde dat een kerncentrale daar moet staan waar de vraag om energie het grootst is?
Bij de locatieafweging speelt naast verschillende andere aspecten ook mee hoeveel energievraag er op een bepaalde locatie te verwachten is in de toekomst. Dit wordt in kaart gebracht in de Integrale Effectstudie die in het tweede kwartaal 2025 ter inzage gaat.
Er gebeurt op het gebied van de energietransitie al erg veel in de regio Zeeland. Is het niet beter om alles te spreiden?
De ontwikkelingen in het kader van de energietransitie hebben een grote impact op verschillende regio’s in Nederland. Deze procedure voor de locatie van de twee nieuwe kerncentrales kijkt in eerste instantie naar Maasvlakte I en Borssele en in dit stadium zijn ook andere locaties nog denkbaar. In de Notitie Rijkweidte en Detailniveau (NRD) wordt vastgesteld welke locaties zullen worden onderzocht. Ook voor bijvoorbeeld nieuwe aanlandingslocaties van wind op zee wordt er in een andere procedure naast in Zeeland ook naar verschillende andere regio’s in Nederland gekeken.
Wordt het hergebruik van de restwarmte als optie gezien, bijvoorbeeld als stadverwarming? En wordt dit in een fase van dit project meegenomen?
De kerncentrales produceren veel warmte op elektriciteit mee te kunnen maken. De restwarmte die daarna overblijft moet mogelijk worden geloosd op omliggend oppervlaktewater (Westerschelde of Noordzee).
In theorie is het mogelijk deze warmte te gebruiken voor stadsverwarming. De afstand tussen de kerncentrales en bewoonde gebieden is in de praktijk mogelijk te groot om over lange afstanden voor stadsverwarming nog geschikt te zijn.
In deze procedure willen we met onder andere de lokale industrie in gesprek gaan over ons voornemen, ook om kansen in beeld te brengen. Een van deze kansen kan zijn dat er een nuttige toepassing kan worden gevonden voor deze restwarmte. Iedereen die denkt zo'n kans te zien wordt uitgenodigd om deze bij het ministerie kenbaar te maken, bijvoorbeeld door een reactie op het VenP of de concept-NRD.
Zijn er al specifieke locaties gereserveerd voor de nieuwbouw? En worden er ook afwegingen gemaakt over andere ontwikkelingen in dezelfde regio?
De afweging voor een locatie moet nog plaatsvinden waarbij ook rekening wordt gehouden met andere ontwikkelingen zoals ambities op het gebied van waterstof.
Er bestaan geen reserveringen op dit moment. Wel zijn er enkele beperkingen die gelden rond de vestigingsplaatsen voor kerncentrales zoals beschreven in het waarborgingsbeleid. Dit zijn de Eerste Maasvlakte en het gebied Borssele/Vlissingen. In een straal van 1 km rond deze gebieden gelden enkele beperkingen rond woningbouw of de bouw van zogeheten kwetsbare gebouwen zoals scholen of ziekenhuizen.
In hoeverre is kernenergie veilig te combineren met de grote bedrijvigheid in de Maasvlakte en het Sloegebied?
Dat zal in de milieueffectrapportage onderzocht worden. Indien veiligheidscontouren de vestiging van een centrale in de weg staan, zal er geen vergunning verleend kunnen worden voor de bouw van een kerncentrale.
Is de impact van de bouw van zo'n kerncentrale op de stikstofgevoelige natuur in de buurt in deze fase al meegewogen en zo ja, zijn er al mogelijkheden voor natuurcompensatie verkend?
In de milieueffectrapportage zal worden ingegaan op de stikstofdepositie tijdens de bouw. Daarbij zal ook worden gekeken naar de stikstofgevoelige natuur. Mocht het nodig zijn dan zal ook worden gekeken naar natuurcompensatie.
Is het onderzoeken van twee gebieden wel voldoende?
In de projectprocedure wordt eerst gestart met een ‘actualisatie’. In deze actualisatie wordt met de kennis en het beleid van nu gekeken naar de uitgangspunten en conclusies die in het verleden zijn getrokken in het waarborgingsbeleid. Mogelijk geeft dit nog nieuwe inzichten over de bestaande gebieden en eventueel aanvullende gebieden. Daarnaast krijgt iedereen de kans om locaties aan te dragen. Deze uitkomsten nemen we mee in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). De NRD beschrijft welke locaties in de volgende fase van het project worden onderzocht, hoe dit gebeurt en welke aandachtspunten en onderwerpen in het onderzoek worden meegenomen.
Is het ook mogelijk dat bedrijven worden uitgekocht om de locatie geschikt te maken?
We brengen op dit moment nog in beeld wat nodig is om twee kerncentrales te bouwen. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau zullen de locaties die we gaan onderzoeken worden beschreven en wordt ook uitgelegd hoe we tot deze locaties komen.
Wordt er bij de bouw ook rekening gehouden met de veiligheid van omwonenden en bijvoorbeeld het stijgen van de zeespiegel?
We onderzoeken op dit moment wat er voor nodig is om twee kerncentrales in Nederland te bouwen. Daarbij kijken we naar veel verschillende aspecten, waaronder veiligheid en de stijging van de zeespiegel.
Is een kunstmatig eiland op de Noordzee al onderzocht?
Het onderzoek moet nog starten. Het staat iedereen vrij om alternatieve oplossingen aan te dragen in de procedure. Op dit moment is een kunstmatig eilang op de Noordzee niet in beeld voor dit voornemen.
Wat maakt het Sloegebied tot voorkeurslocatie boven de Maasvlakte?
De locatie van het EPZ terrein in Borssele is de voorkeurslocatie van het kabinet voor de twee nieuwe kerncentrales. De bouw van twee kerncentrales op één locatie heeft veel voordelen, zoals lagere kosten en een efficiënte bouw.
Het kabinet heeft een voorkeur voor deze locatie omdat er een aantal voordelen zijn:
- Bij het bepalen van een voorkeurslocatie van nieuwe kerncentrales zijn verschillende factoren van belang, waaronder de aanwezigheid van koelwater en de mogelijkheid te voldoen aan de eisen voor de veiligheid van omwonenden. De locatie binnen de gemeente Borsele scoort goed op de aanwezige factoren of heeft de potentie om hieraan te voldoen.
- Daarnaast biedt deze locatie vanwege de reeds aanwezige kennis over kernenergie en de al aanwezige opslaglocatie van radioactief afval (COVRA) kansen voor optimale inrichting en bedrijfsvoering van twee nieuwe centrales.
- Ook lijkt er op deze plek voldoende ruimte beschikbaar te zijn waar de kerncentrales ingepast kunnen worden. Hier moet nog wel meer onderzoek naar gedaan worden.
Deze unieke combinatie van elementen maakt dat dit terrein de voorkeur hebben ten opzichte van andere locaties.
Kan er overal in Nederland een kerncentrale gebouwd worden? Moet er dan niet gebouwd worden daar waar de vraag het grootste is?
In principe kun je overal in Nederland een kerncentrale bouwen. Daar moet dan wel aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan. Bijvoorbeeld veiligheid en voldoende koelingsmogelijkheden.
Bouwen in de omgeving waar de vraag het grootst is lijkt logisch, maar is in het druk bevolkte Nederland niet altijd een optie.
Is er al onderzoek gedaan naar het risico van dijkval? (Het verschuiven van zandlagen onder kleilagen)
Hier is nog geen onderzoek naar gedaan. Dit is een van de zaken die onderzocht zal gaan worden in de milieueffectenrapportage.
Er zijn 32 locaties afgewogen in 2008. Moet die afweging niet gemaakt worden aan de hand van actuele eisen en voorwaarden?
Bij het VenP is een bijlage gepubliceerd waarin deze historische afwegingen in beeld zijn gebracht. In 2008 zijn de laatste afwegingen gemaakt inclusief daarbij gebruikte milieuinformatie. We willen deze onderzoeken waar mogelijk hergebruiken om locaties te vinden voor de twee kerncentrales. Daarvoor moeten deze studies en de uitkomsten wel eerst 'geactualiseerd' worden. Dit is de eerste stap die wij nu uitvoeren. Met deze stap wordt met de kennis van nu gekeken naar de afwegingen en conclusies van toen. Mogelijk komen hier nog andere gebieden uit naar voren naast Maasvlakte I en Borssele/Vlissingen
Kan het water uit de Westerschelde gebruikt worden als koelwater als dit verontreinigd blijkt te zijn?
De huidige kerncentrale gebruikt momenteel water uit de Westerschelde. Het is niet de verwachting dat het water uit de Westerschelde niet geschikt zal zijn voor koeling van de kerncentrales.
Waarom wordt er gevraagd om suggesties als er al een uitgebreid onderzoek is gedaan?
De aanleg van nieuwe kerncentrales heeft invloed op de omgeving, zowel tijdens de aanleg als in de fase dat de kerncentrales in gebruik zijn. Het is daarom belangrijk om zorgvuldige afwegingen te maken en omgevingsbelangen mee te nemen. Hiervoor is het nodig om al in een vroeg stadium te weten welke omgevingsbelangen en ontwikkelingen er zijn. Mensen en partijen in de omgeving worden gevraagd mee te denken en gebiedskennis en ideeën aan te dragen.
Wat betekent de term 'waarborgingslocaties'?
In Nederland zijn er enkele gebieden aangewezen voor de vestiging van grootschalige (vermogen van tenminste 500MW) kerncentrales, waarvan wordt gedacht dat die het meest geschikt zijn. Dit zijn de Maasvlakte I en het Sloegebied (Borssele/Vlissingen), de zogenaamde waarborgingslocaties. Ruimtelijke ontwikkelingen in deze gebieden en in de daar omheen liggende gronden mogen er niet voor zorgen dat het niet meer mogelijk is om daar kerncentrales te bouwen. Dit heet het waarborgbeleid.
Kan er een kerncentrale komen bij Maasbracht, waar momenteel een aardgascentrale staat?
In dit onderzoek wordt alleen gekeken naar het plaatsen van twee kerncentrales op één locatie. Op dit moment zijn hiervoor de gebieden Tweede Maasvlakte en Borssele/Vlissingen in beeld. In de eerste stap van het onderzoek wordt onderzocht of er nog andere kansrijke gebieden zijn. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau wordt beschreven welke locaties zullen worden onderzocht in het onderzoek. Een gascentrale kent daarbij wel andere afwegingen dan een kerncentrale. Een groot verschil is de hoeveelheid restwarmte die vrijkomt bij een kerncentrale.
Op welke wijze wordt in deze fase voorzien dat de fluctuaties van wind en zonneenergie worden opgevangen door kernenergie?
Deze procedure gaat over twee kerncentrales die een gezamenlijk vermogen van 2 tot ongeveer 3,3 GW kunnen leveren. Kerncentrales hebben in tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen wel de mogelijkheid om meer of minder te produceren naargelang de marktomstandigheden hier om vragen. Hier speelt voornamelijk een bedrijfseconomische afweging.
Speelt de mogelijke verkoop van de huidige kerncentrale aan de Rijksoverheid een rol bij de locatiekeuze?
Nee, dit speelt geen rol. De locatie voor de 2 nieuwe kerncentrales wordt gekozen op grond van een integrale effectstudie waarin gekeken wordt naar kosten, techniek, omgeving, milieu etc.
Worden de kerncentrales na elkaar gebouwd, of tegelijkertijd?
De kerncentrales worden na elkaar gebouwd.
Komen er meer hoogspanning masten?
Of en welke maatregelen er nodig zijn om de twee kerncentrales in te passen in het elektriciteitsnet is nog niet bekend. Dit hangt niet alleen af van de komst van twee kerncentrales, maar ook van alle afnemers en andere aanbieders op de mogelijke locaties, zoals ook aanlandingen van windenergie van zee. Ook de toenemende elektriciteitsbehoefte door het elektrificeren van industriële processen speelt hierbij een rol.
Waarom wordt er gekeken naar twee kerncentrales, in plaats van een grote?
Op dit moment is het streven om in totaal meer vermogen te bouwen dan één centrale kan leveren. Mede daarom wordt gekozen voor twee. Vanwege de schaalvoordelen is het streven om deze op één locatie te bouwen en aan te vliegen als één project.
Worden de aanbieders en modellen in de documentatie ook geactualiseerd?
Momenteel wordt er gekeken naar kerncentrales van de zogenaamde generatie III+. Het is niet waarschijnlijk dat er naar nieuwere modellen zal worden gekeken omdat deze nog niet onder de noemer 'bewezen techniek" vallen.
Ik hoor dat je overal mag bouwen in Nederland. Moet je dan niet daar bouwen waar de vraag het grootst is?
In principe kun je overal in Nederland een kerncentrale bouwen. Daar moet dan wel aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan. Bijvoorbeeld veiligheid en voldoende koelingsmogelijkheden.
Ook wordt bij voorkeur aanbod gebouwd, daar waar de vraag het grootst is. In de afweging tussen locaties speelt de beschikbare of beschikbaar te maken netcapaciteit een rol in de afweging.
Is er al onderzocht hoeveel de luchtkwaliteit verbetert met een kerncentrale in de buurt?
Nee, dit is niet onderzocht. Gezondheid, waaronder luchtkwaliteit wordt wel meegenomen in de milieu-effectrapportage. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar de vervoersbewegingen die nodig zijn om de centrales te bouwen.
Wie onderzoekt de risico's op de bouw van twee kerncentrales? Hoe is met dit onderzoek rekening gehouden in de planning?
Risico's die gerelateerd zijn aan gevaarlijke stoffen vallen onder de noemer Externe Veiligheid. Deze worden door zowel de marktpartijen als het ministerie van EZK onderzocht. EZK huurt hiervoor een onafhankelijk bureau in (Antea). De milieu-effecten worden beschreven in de plan-MER (milieueffectrapportage). De Commissie voor de MER adviseert als onafhankelijke commissie over de kwaliteit van de onderzochte milieu-informatie. In de planning is rekeningen gehouden met de tijd die dergelijke onderzeoeken vragen.
Wordt de beschikbaarheid van goed opgeleid personeel ook onderdeel van de keuzecriteria voor een locatie?
De exacte kezuecriteria en welk gewicht daar aan wordt gehangen moet nog worden bepaald. Dit doen we in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau, die beschrijft welke locaties worden onderzocht en hoe deze worden onderzocht. Na de zomer wordt het concept hiervan openbaar, hier mag iedereen dan weer op reageren.
Hoe waarborgt het Ministerie de participatie en, mocht er totaal geen draagvlak zijn in de omgeving, gaat dat dan ook een rol spelen in de toekenning van de locatie?
Het kabinet vindt het belangrijk omwonenden en andere betrokkenen zo goed mogelijk te betrekken bij de voorbereiding van twee nieuwe kerncentrales. Op deze pagina naar lees je hoe dit georganiseerd wordt. Wil je inspraak geven op het VenP? Dat kan hier. Momenteel stelt het Rijk een communicatie-en participatieplan op voor de nieuwbouwprocedure. Dit plan is aanvullend op het overkoepelende plan voor kernenergie dat in mei vorig jaar gepubliceerd en richt zich specifiek op inspraak en betrokkenheid bij de plannen over de nieuw te bouwen kerncentrales. Hierin zal verder worden ingegaan op hoe het Rijk invulling geeft aan het vraagstuk rondom draagvlak.
Ik wil graag in gesprek met iemand over de plannen. Kan dat alleen per telefoon of bij de informatiebijeenkomsten?
U kunt uw reactie mondeling indienen tijdens de informatiebijeenkomst of door op werkdagen tussen 09:00 en 17:00 uur te bellen met Bureau Energieprojecten via telefoonnummer 070 379 89 79.
Wie kunnen er tijdens de procedure inspreken?
Alle omwonenden en andere belanghebbenden in Nederland en in verschillende omliggende landen (tot een straal van 1000 kilometer) hebben het recht om hun ideeën en zorgen te delen tijdens deze procedures.
In hoeverre worden jonge mensen reeds betrokken bij de besluitvorming?
Alle belanghebbenden zijn belangrijk, ook zeker de jongere generatie. Dit doen we nu al door het gebruik van Sociale Media en door bijvoorbeeld te praten met jongerenklimaatbewegingen. Mocht u hier ideeën voor hebben dan horen wij dat graag. U kunt deze vanaf 23 februari 2024 tot en met 4 april 2024 als reactie indienen. Wil je inspraak geven op het VenP? Dat kan hier.
Waarom heeft de Rijksoverheid als laatste een participatie project opgestart, terwijl zij toch initiatief nemer is. De gemeente Borsele en provincie Zeeland hebben dit toch al eerder gedaan?
Zowel de gemeente Borsele als provincie zijn hierin erg proactief geweest. Eind 2022 heeft de minister in een kamerbrief aangegeven dat Borssele de voorkeurslocatie voor het starten van het technische onderzoek is. Aan de hand daarvan zijn de gemeente Borsele en de provincie Zeeland gaan werken aan een regionaal voorwaardenpakket. Zij hebben hun inwoners en stakeholders gevraagd welke voorwaarden zij willen stellen aan de mogelijke komst van grote energieprojecten in de regio, waaronder twee nieuwe kerncentrales. Begin 2024 worden deze voorwaarden door de gemeente en de provincie samengevoegd en aangeboden aan het Rijk. Daarna zullen de regio en het Rijk samen toewerken naar een Rijk-regiopakket met definitieve afspraken over de wensen en voorwaarden voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales.
Hoe gaan jullie om met de voorwaarden gesteld door de Borsele Voorwaarden Groep?
Het Rijk neemt de voorwaarden zeer serieus en gaat in overleg met de regio hier een vervolg aan geven. We gaan hierover afspraken maken in een Rijk-regiopakket. Zie ook de beantwoording van Kamervragen hierover.
Wordt er in de projectprocedure ook gekeken naar kleine modulaire kerncentrales (SMR's) en wat zijn daarin de afwegingen?
Deze procedure gaat over de bouw van twee grote reactoren. Separaat kijken we ook naar kleine modulaire kerncentrales (Small Modular Reactors, SMRs). Op dit moment wordt een SMR programma-aanpak opgesteld waarin we ons voorbereiden op de mogelijke realisatie van SMR's in Nederland. Het doel van deze programma-aanpak is om de mogelijke potentie van SMR's voor Nederland in kaart te brengen en daarbij verschillende randvoorwaarden voor de verdere ontwikkelingen van SMR's op te stellen.
Kunnen bestaande gas-en kolencentrales vervangen worden door SMR's of grotere kerncentrales?
De inzet van het ministerie van EZK is om – middels een SMR-programma-aanpak (Small Modular Reactors) – ons voor te bereiden op de mogelijke realisatie van SMR’s in Nederland. Het doel van deze aanpak is om de mogelijke potentie van SMR’s voor Nederland in kaart te brengen en daarbij verschillende randvoorwaarden voor de verdere ontwikkeling van SMR’s op te stellen. Hierbij zal ook worden gekeken naar energetische en ruimtelijke inpassing.
Wat is de tijdslijn van het SMR programma en zou dat een vervanging kunnen zijn van de twee grote reactoren?
De SMR programma-aanpak wordt binnenkort aan de Tweede Kamer verstuurd. De inzet op SMR's is aanvullend en vervangt niet de opdracht voor de twee grote kerncentrales.
Hoe wordt het kernafval opgeslagen?
In Nederland wordt radioactief afval bovengronds opgeslagen voor een periode van ten minste 100 jaar. Dat gebeurt bij de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA), in Zeeland, in speciaal daarvoor ontworpen gebouwen. Na 100 jaar opslag is een deel van het afval niet radioactief meer. Het resterende radioactieve afval wordt na deze periode in de diepe ondergrond opgeborgen. Dat heet eindberging. In 2130 zal de eindberging in Nederland in gebruik worden genomen. De definitieve besluitvorming hierover zal pas rond 2100 plaatsvinden. De samenleving kan op dat moment kan ook de keuze voor een andere beheersoptie maken, afhankelijk van inzichten op dat moment en vooropgesteld dat er tegen die tijd de beschikbare alternatieven mogelijk zijn. De relatief lange periode van bovengrondse opslag geeft tijd om te leren van ervaringen in andere landen, om onderzoek te doen en kennis te vergaren. Ook kan zo voldoende geld gespaard worden waarmee een eindberging gerealiseerd kan worden. Hierdoor kan in de toekomst een goed onderbouwd besluit over het beheer van radioactief afval worden genomen zonder dat er onredelijke lasten op latere generaties wordt gelegd.
Het kabinet werkt momenteel aan een nieuw Nationaal programma radioactief afval. Hierin staat het beleid van Nederland voor radioactief afval. Dit nieuwe programma is uiterlijk in 2025 klaar. In dit nationaal programma komt een routekaart naar de eindberging. Hierin gaat het kabinet in kaart brengen welke stappen er nog nodig zijn voor de realisatie van de eindberging. Naast het voorbereiden van de definitieve eindberging verkent Nederland ook de mogelijkheden om samen met andere landen radioactief afval te beheren.
Mocht het de Maasvlakte worden, gaat dan ook het kernafval daar opgeslagen worden?
Het beleid In Nederland is dat het radioactief afval bovengronds opgeslagen wordt voor een periode van ten minste 100 jaar. Dat gebeurt bij de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA), in Zeeland, in speciaal daarvoor ontworpen gebouwen. Het afval dat vrij kan komen bij de eventuele nieuwe kerncentrales wordt ook overgebracht naar COVRA.
Hoe lang blijft een radioactieve stof actief en wanneer is het dan niet meer gevaarlijk? Wordt het dan na een bepaalde tijd op de een of andere manier verwerkt?
Al het radioactief afval geeft straling af, maar niet al het afval geeft evenveel of even lang straling af. Hoog radioactief afval geeft veel straling af en blijft soms wel tientallen duizenden jaren radioactief. Terwijl kortlevend radioactief afval na twee jaar uitgestraald kan zijn en als normaal afval verwerkt kan worden. Daar tussenin zitten afvalstromen die relatief weinig straling afgeven, maar wel voor langere tijd radioactief blijven. In Nederland bestaat minder dan 1% van het radioactief afval uit hoog radioactief afval.
Wordt een ontruimingsplan ook in het locatieonderzoek meegenomen?
In het locatieonderzoek wordt op hoofdlijnen aandacht besteed aan de zelfredzaamheid van mensen bij een calamiteit en de vlucht- en evacuatiemogelijkheden. In de volgende fase, dus als er een locatie bekend is, zal concreter worden onderzocht hoe het ontruimingsplan eruit ziet.
Wordt er ook gekeken naar aanvoerroutes voor Uranium en de risico's daarvan?
Er is op dit moment diversiteit van leveranciers voor uranium binnen de EU; geen enkele partij heeft een hoger percentage dan 20%. Voor het vervoer van uranium is een transportvergunning nodig die voldoet aan de eisen uit de Kernenergiewet.
Wat is de verwachting qua grondstoffenstroom? Is het wel een 'duurzame' energiebron?
De prijs van uranium bepaalt de winbaarheid ervan. Vooral bij een hoge prijs is uranium winbaar in Australie en Canada. Daar zijn ook de grootste voorraden wereldwijd te vinden. Vanwege de hoge uraniumprijs worden daar op dit moment ook nieuwe mijnen geopend, die naar verwachting in 2024 in bedrijf zijn.
Waarom staan deze twee kerncentrales aan de kust gepland? Is dat veilig gelet op zeespiegelstijging?
We onderzoeken locaties aan de kust vanwege de beschikbaarheid van koelwater. Bij de vergunningverlening wordt uiteraard rekening gehouden met overstromingsrisico's.
Wordt er bij de veiligheidsrisico's ook gekeken naar het totaal van diverse risico's vanwege andere bedrijvigheid in de regio?
Risico's die gerelateerd zijn aan gevaarlijke stoffen vallen onder de noemer Externe Veiligheid. Deze worden door zowel de vendors als het ministerie van EZK onderzocht.
Daarbij wordt ook gekeken naar relaties met risico's van andere bedrijven en de optelsom daarvan. Dit heet in termen van het milieu-effect rapport "cumulatieve risico's".
Is kernenergie economisch haalbaar?
Op dit moment wordt onderzocht welke financieringsconstructies mogelijk. Hiervoor wordt zowel gekeken naar de randvoorwaarden vanuit technologieleveranciers en de financiële sector als naar de mogelijke rol van de overheid. Onderdeel van de economische haalbaarheid van kerncentrales is de uiteindelijke businesscase en inpassing in het energiesysteem. Kernenergie kan rendabel zijn, maar kent hoge investeringslasten en een lange bouwfase, daarom is een vorm van overheidssteun zeker in de beginfase waarschijnlijk. Ook in de operationele fase kan gekeken worden naar verschillende steunvormen, zoals dat bij verschillende hernieuwbare technieken ook gebeurt. Dit alles wordt onderzocht in de marktconsultatie, voor de zomer zal hierover een rapport worden gepubliceerd.
Waarom wordt er door de overheid geïnvesteerd in kernenergie en niet door de markt?
Kerncentrales hebben een vrij lange aanlooptijd voordat er geld verdiend gaat worden. De grootste kostenpost voor kernenergie is het geld dat geleend moet worden voor de bouw. Dat zijn financieringslasten. Na de bouwtijd kan er pas geld verdiend worden. Om die tijd te overbruggen is er ondersteuning vanuit de overheid nodig. Dat gebeurt bijvoorbeeld ook bij wind- en zonneparken.
Waarom kiezen we voor kernenergie als projecten in het buitenland laten zien dat er veel kosten en tijd overschrijdingen zijn?
De bouw van een kerncentrale is een omvangrijk project en, zoals bij alle grote (infrastructuur)projecten, is er een risico op vertraging en kostenoverschrijdingen. Dit is één van de redenen waarom het waarschijnlijk is dat de overheid gezamenlijk met private partijen zal optrekken. Desalniettemin kan er wel degelijk een aantal risico’s gemitigeerd worden door te leren van recente ontwikkelingen in het buitenland. Dit waren veelal de eerste kerncentrales in lange tijd, waardoor veel leergeld is betaald. Door standaardisatie, meer ervaring met de Gen 3+ ontwerpen en de bestaande Nederlandse nucleaire infrastructuur en de bestaande Nederlandse vergunningsinstantie, zijn in Nederland die risico’s kleiner.
Wat is de prijs van een Kilowatt uur kernenergie? Is er een grens wanneer kernenergie te duur wordt?
Op dit moment worden de kosten van kernenergie in Nederland onderzocht en wordt ook gekeken naar de mogelijke overheidsbijdrage. Kernenergie kent hoge investeringskosten, maar relatief lage marginale kosten. Uiteindelijk wordt een integrale afweging gemaakt over de kosten in relatie tot de bijdrage aan het energiesysteem.
Hoe wordt er geprobeerd om zo min mogelijk kosten te overschrijden?
De bouw van een kerncentrale is een omvangrijk project en, zoals bij alle grote (infrastructuur)projecten, is er een risico op vertraging en kostenoverschrijdingen. Dit is één van de redenen waarom het waarschijnlijk is dat de overheid gezamenlijk met private partijen zal optrekken. Desalniettemin kan er wel degelijk een aantal risico’s gemitigeerd worden door te leren van recente ontwikkelingen in het buitenland. Dit waren veelal de eerste kerncentrales in lange tijd, waardoor veel leergeld is betaald. Door standaardisatie, meer ervaring met de Gen 3+ ontwerpen en de bestaande Nederlandse nucleaire infrastructuur en de bestaande Nederlandse vergunningsinstantie, zijn in Nederland die risico’s kleiner.
Wordt kernenergie, op termijn, rendabel?
Op dit moment wordt onderzocht welke financieringsconstructies mogelijk zijn. Hiervoor wordt zowel gekeken naar de randvoorwaarden vanuit technologieleveranciers en de financiële sector als naar de mogelijke rol van de overheid. Onderdeel van de economische haalbaarheid van kerncentrales is de uiteindelijke businesscase en inpassing in het energiesysteem. Kernenergie kan rendabel zijn, maar kent hoge investeringslasten en een lange bouwfase, daarom is een vorm van overheidssteun zeker in de beginfase waarschijnlijk. Ook in de operationele fase kan gekeken worden naar verschillende steunvormen, zoals dat bij verschillende hernieuwbare technieken ook gebeurt. Dit alles wordt onderzocht in de marktconsultatie, voor de zomer zal hierover een rapport worden gepubliceerd.
Met welke rentepercentage wordt er rekening gehouden?
Het rentepercentage is afhankelijk van de financieringsstructuur. In de Witteveen + Bos Scenariostudie van 2022 wordt daarom met verschillende rente percentages gerekend. We gaan voor de bouwtijd uit van 6 tot 8 jaar. Deze bouwperiode is in andere landen inderdaad niet gehaald, maar de verwachting is dat in Nederland er sterk geprofiteerd kan worden van deze ervaringen. De resultaten van de technische haalbaarheidsstudies zullen een eerste indicatie geven van de mogelijke bouwtijd in Nederland.
Worden de planning en het budget tussentijds bijgewerkt?
De planning wordt continu gemonitord en indien nodig aangepast. Ook wordt gekeken naar het benodigde budget, dit hangt af van de uiteindelijke overheidsbijdrage, wat onderdeel is van lopend onderzoek. Na afronding van de technische haalbaarheidsstudie (najaar) komt meer informatie beschikbaar voor de inschatting van zowel de kosten als de planning.
Wordt er ook gedacht over de opties van kernfusie?
Dit voornemen dat ter inzage ligt richt zich specifiek op de ruimte voor twee grote kerncentrales met generatie III+ technologie. Daarnaast worden nieuwe technologieën op de voet gevolgd en investeert het kabinet in een meerjarig missiegedreven innovatieprogramma voor kernenergie.
Kunnen we niet beter energie opslaan in de vorm van waterstof?
De rijksoverheid zet ook vol in op zonnepanelen- en windenergie en mogelijkheden om deze op te slaan voor momenten waarop deze niet beschikbaar is. In het Nationaal plan energiesysteem zet het kabinet maximaal in op aanbod van duurzame energie en energieinfrastructuur. Elektriciteit wordt de ruggengraat van het toekomstig energie en wind en zon leveren daaraan de grootste bijdrage. Daarnaast vindt het kabinet het belangrijk om ook te investeren in een basislast in het energiesysteem zoals met de kerncentrales. Hier lees je meer.
Wat is de bijdrage van de kerncentrales aan het opwarmen van de aarde?
Het kabinet heeft hele forse klimaatambities, namelijk uiterlijk in 2050 als Nederland klimaatneutraal zijn en in 2030 een hele forse stap die kant op zetten met 55% tot 60% minder CO2-uitstoot. Om dat doel van klimaatneutraliteit halen, moet de Nederlandse energiemix zo snel mogelijk CO2-neutraal zijn. Binnen het energiesysteem wordt elektriciteit de belangrijkste energiedrager. Het kabinet streeft ernaar om al in 2035 het elektriciteitssysteem CO2-neutraal te hebben. Er is niet veel tijd meer om dit te realiseren en daarom is het belangrijk nu grote stappen te zetten in het verduurzamen van ons elektriciteitsvoorziening door de ontwikkeling van wind, zon en kernenergie. Kerncentrales leveren een bijdrage aan een klimaatneutraal energiesysteem en daarmee aan het verminderen van de opwarming van de aarde.
Wat is de bijdrage van de kerncentrales aan de opwarming van de aarde met name door de koeling met water?
Het grootste gedeelte van de warmte wordt gebruikt om energie op te wekken. Er blijft een klein beetje restwarmte over. We onderzoeken wat de mogelijke effecten van een lozing van die restwarmte is. Ook kan worden gekeken naar de mogelijkheden voor benutting van de restwarmte voor verwarming van de gebouwde omgeving.
Welke vorm van opwekking van energie krijgt voorrang bij een mogelijk overschot?
In principe wordt door marktwerking bepaald welke productievorm het meest voordelig is op een bepaald moment. Daarbij hechten sommige klanten zoals bijvoorbeeld grote industriële afnemers ook veel waarde aan zekerheid over het hebben van voldoende elektriciteit in de toekomst. Daardoor wordt veel elektriciteit ook al voordat deze geproduceerd wordt verkocht met lange termijn contracten, dit geldt overigens ook voor windenergie. Alles wat marktpartijen op de dag zelf teveel of tekort hebben wordt binnen de dag nog verhandeld op de energiemarkten. Alle contractafspraken samen bepalen in grote mate hoe en waar de elektriciteit wordt opgewekt. Er is in Nederlandse wetgeving geen sprake van "voorrangsregels".
Waarom worden in Duitsland alle kerncentrales gesloten, willen ze in Nederland gaan bouwen en is Frankrijk weer groot fan van kernenergie?
De nationale regering van elk land is verantwoordelijk voor het eigen energiebeleid en daarom ook de keuze voor kernenergie in de energiemix.
In de studie Witteveen + Bos 2022 is onderzocht hoe (niet of) kernenergie een deel uit kan maken van de energiemix in 2050. Daaruit bleek dat dit alleen mogelijk is als flink wordt ingeleverd op wind. Waarom kiezen we hiervoor?
In de scenariostudie zijn verschillende varianten onderzocht. Daarin is ook gekeken naar varianten zonder kernenergie. Kernenergie heeft andere kenmerken dan windenergie, een ander leveringsprofiel en een ander effect op de benodigde flexibiliteitsopties in het systeem. De scenariostudie van W+B is niet bedoeld om uit te kiezen. In het Nationaal plan energiesysteem is op basis van heel veel scenario's wel een afweging gemaakt. In het NPE staat beschreven waarom gekozen wordt voor kernenergie, naast wind en zon.
Zijn twee kerncentrales niet te weinig? Vraagt de toekomstige vraag aan stroom niet om meer centrales?
Keuzes met betrekking tot de energiemix worden genomen via het Nationaal plan energiesysteem. De eerste versie daarvan is in december 2023 verschenen. Hierin wordt rekening gehouden met doorgroei van kernenergie richting 2050 naar 7 GW (met verlenging huidige centrale Borssele en twee nieuwe conform het coalitieakkoord van het (nu demissionaire) kabinet kom je op 2,7-3,7GW). Recent heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die het kabinet oproept scenario's uit te werken met meer grote kerncentrales en om te beginnen met het herzien van het vestigings- en waarborgbeleid voor het eventueel realiseren van een grotere ambitie voor grote kerncentrales.
In het Sloegebied staan nog heel veel andere energieprojecten op de rol. Hoe worden de samenhang/overlap/mogelijke tegenstellingen gecoördineerd en door wie?
Regionaal en lokaal spelen meer ontwikkelingen dan alleen kernenergie. Denk bijvoorbeeld aan andere energieprojecten zoals waterstof, aanlanding windmolenparken of extra hoogspanningsverbindingen. Voor inwoners en andere betrokkenen kan dit met de ontwikkelingen rondom kernenergie samenhangen, vooral vanwege de ruimtelijke impact in hun directe omgeving. In de participatie, procedures en communicatie wordt hier zoveel mogelijk rekening mee gehouden.
Op de website van de RVO staat een overzicht van alle nationale energieprojecten die de Rijksoverheid coördineert.
Binnen EZK wordt de besluitvorming over energieprojecten van nationaal belang gecoördineerd. Daarnaast vindt er afstemming met andere nationale belangen en met de regionale belangen plaats via het traject van de Nota Ruimte (ruimtelijk) en via het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (besluitvorming over projecten).
Kunnen jullie garanderen dat nieuwe kerncentrales binnen de grenzen van het Sloegebied blijven (inclusief het gebied dat gebruikt wordt tijdens de bouw)?
In de technische haalbaarheidsstudies wordt bij het inventariseren van de benodigde ruimte voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales rekening gehouden met de rand van het Sloegebied. Voor de benodigde ruimte wordt er gekeken naar twee delen: de ruimte die nodig is na de bouw (het bedrijfsterrein) en de ruimte die nodig is tijdens de bouw ( bedrijfsterrein + bouwterrein). In de Technische haalbaarheidsstudie zal voor het bedrijfsterrein (het gedeelte dat over blijft na de bouwperiode) enkel worden gekeken naar het terrein van EPZ. Daarnaast wordt er als uitgangspunt gebruikt dat alleen binnen het Sloegebied gezocht kan worden naar bouwterreinen. Pas als dat niet haalbaar is, worden voor- en nadelen van andere opties in kaart gebracht. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van prefabricage in het buitenland.
Worden de omliggende gemeenten waar de nieuwe kerncentrales uiteindelijk gebouwd worden, financieel gecompenseerd?
Met name de bouw van kerncentrales heeft een grote impact op de leefomgeving, te meer omdat er al veel energieprojecten spelen in de regio's Borssele en Maasvlakte. Daarom heeft de minister in een Kamerbrief van februari 2024 aangegeven toe te werken naar een Rijk-Regio pakket waarin het rijk afspraken met gemeente en provincie maakt over de randvoorwaarden waaronder de centrales gerealiseerd kunnen worden.
Hoe lang gaat het totale traject duren tot de voltooiing van de kerncentrale? Wat zijn de gevolgen als dit heel veel langer gaat duren?
Het bouwen van een kerncentrale duurt ongeveer 6-10 jaar. Daar gaat een periode aan vooraf van voorbereidingen. Dat kost ook enkele jaren. De voorbereidingen bestaan uit: onderzoek naar de locatie, techniek, milieueffectrapportages, vergunningverlening, de aanbesteding en financiering. De start van de aanbesteding zal medio 2025 zijn. Omdat de keuze om meer tijd te nemen in de voorbereiding van de besluitvorming (fase 1) mogelijk leidt tot het beperken van risico’s en een versnelling van de latere fases, met name in het aanbestedingstraject (fase 2), betekent dit niet dat er automatisch een evenredige vertraging in de oplevering van de kerncentrales optreedt.
Hoe wordt de logistiek vormgegeven voor een nieuwe centrale buiten Borsele, gelet op de protesten bij het Duitse spoor in de jaren '90/2000?
Dit is nu nog niet bekend. Dit zal door de ontwikkelaar te zijner tijd worden vormgegeven in mobiliteitsplannen.
Zullen de kerncentrales gebouwd worden door inwoners van Nederland?
Het is de verwachting dat er mix zal zijn van Nederlandse en buitenlandse ondernemingen met ieder hun eigen personeel.
(Zeer) gespecialiseerd personeel zal waarschijnlijk buiten Nederland moeten worden gevonden.
Is er een meerderheid in de Tweede Kamer voor 2 centrales die een vermogen leveren van maximaal 3 GW?
Het huidige (demissionaire) kabinet zet in op 2 centrales van 2,2-3,6 GW. Deze bandbreedte komt voort uit de ontwerpen van de drie bedrijven die in aanmerking komen voor het bouwen van de centrales. Het kabinet kiest voor beproefde technische ontwerpen die al eerder in Europa gebouwd zijn.
Wordt er een oude kaart van de Maasvlakte en het Sloegebied gebruikt in het Webinar?
Klopt, deze kaarten zijn afkomstig uit het waarborgingsbeleid (2008).
Hoe wordt de onafhankelijkheid in beslissingen bewaakt?
Aangenomen dat vraagsteller onafhankelijkheid van beslissingen door onze minister bedoelt: in 2025 wordt een politiek besluit genomen over de start aanbesteding (waaraan besluiten over oa wijze financiering, investeringen door overheid en eventueel aandeelhouderschap overheid aan vooraf gaan), definitieve voorkeurslocatie en Rijk-regio pakket. In elk van deze besluiten zitten onafhankelijke checks. Zo worden de resultaten van de technische haalbaarheidsstudies door een onafhankelijke organisatie beoordeeld en wordt het milieu-effectrapport dat ten grondslag ligt aan de keuze over de locatie beoordeelt door de Commissie MER. Daarnaast worden al deze besluiten en de overwegingen die daaraan ten grondslag liggen openbaar (m.u.v. eventuele zaken die het landsbelang schaden of bedrijfsgevoelige informatie betreffen).
Wie wordt de exploitant van de nieuwe centrales?
Wie uiteindelijk de eigenaar wordt van de kerncentrales is nog niet bekend.
Hebben we in Nederland nog voldoende deskundigheid en wat wordt er nu reeds gedaan om in de toekomst over voldoende gekwalificeerd personeel te kunnen beschikken?
Met een groeiende vraag naar kernenergie en de mogelijke bouw van twee nieuwe kerncentrales groeit de vraag naar goed opgeleid personeel. Momenteel bestaat er een tekort aan nucleaire experts en technisch personeel in Nederland. Daarom worden er nu stappen gezet om de nucleaire kennisbasis en -infrastructuur te versterken. De eerste stappen zijn gezet door vijf miljoen euro aan subsidies beschikbaar te stellen om de nucleaire kennisinfrastructuur te versterken met een focus op onderwijs en onderzoek. Er is ook een Meerjarig Missiegedreven Innovatie Programma (MMIP) Kernenergie geschreven waarin de stappen staan beschreven om de nucleaire kennisbasis en -infrastructuur te waarborgen en te versterken. Een onderdeel van het MMIP Kernenergie is de Human Capital Agenda, die toeziet op het opleiden en trainen van nucleaire experts en algemeen technisch personeel op mbo-, hbo- en wo-niveau. Voor de uitvoering van het MMIP Kernenergie is tot en met 2030 65 miljoen euro uit het Klimaatfonds geserveerd . Zie hiervoor ook de Kamerbrief.
Het kabinet is toch demissionair? Wat betekent dat voor de huidige plannen? En wat gebeurt er straks als er een nieuw kabinet is?
Ondanks dat het kabinet demissionair is, blijven ze regeren. Met de Tweede Kamer is afgesproken welke dossiers het kabinet nog blijft oppakken, kernenergie is er daar een van. Wat er na de formatie van een nieuw kabinet gebeurt, is nog onbekend.