In Nederland werkt een relatief kleine groep mensen in de sector kernenergie. Met een groeiende vraag naar kernenergie en de mogelijke bouw van twee nieuwe kerncentrales groeit ook de vraag naar goed opgeleid personeel: professionals die over de juiste kennis en vaardigheden beschikken. Die professionals moeten goed kunnen inspelen op ontwikkelingen op het gebied van kernenergie, de nieuwe kerncentrales en de zorg voor radioactief afval en stralingsbescherming. 

Om aan de groeiende vraag naar personeel te kunnen voldoen, is in 2021 een brede werkgroep rondom het versterken van de nucleaire kennisbasis en stralingsbescherming samengesteld. Deze werkgroep Kennisbasis Nucleaire Technologie en Stralingsbescherming, bestaande uit medewerkers van verschillende ministeries, heeft ideeën gepresenteerd om de sector te versterken en om nieuw talent aan te trekken, bijvoorbeeld via nieuwe opleidingen. Deze werkgroep heeft recent een rapport uitgebracht. 

De aanbevelingen uit dit rapport kunnen helpen om het tekort aan technisch personeel, vooral in de nucleaire sector, aan te pakken. De adviezen van de werkgroep kunnen ook worden gebruikt om maatregelen te nemen om de kennis en expertise in nucleaire technologie en stralingsbescherming een structurele plek te geven.

De eerste stappen zijn gezet door vijf miljoen euro aan subsidies beschikbaar te stellen om de nucleaire kennisinfrastructuur te versterken. Bij de TU Delft worden twee nieuwe onderzoekers aangenomen en komt er een leerstoel Stralingsdosimetrie en Biofysica. NRG en TU Delft hebben de Nuclear Academy opgericht. Deze academie heeft als doel nucleaire kennis en vaardigheden binnen Nederland te versterken voor zowel het mbo- als hbo-onderwijs.

Missies voor de toekomst

Ontwikkeling van kennis en de stimulering van innovatie op het gebied van kernenergie is essentieel voor een CO2-vrije energiemix. Binnen het zogenoemde Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid, dat zich richt op het stimuleren van kennis en innovatie op het gebied van grote maatschappelijke uitdagingen, wordt kernenergie een afzonderlijke missie. De doelstelling is dat de nucleaire kennisinfrastructuur in Nederland niet alleen in stand wordt gehouden, maar juist ook versterkt. Een team met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, de overheid en onderzoeks- en onderwijsinstellingen heeft een meerjarig kennis- en innovatieprogramma op het gebied van kernenergie tot en met 2030 uitgewerkt. Dit team adviseert het kabinet over welke onderzoeksonderwerpen als eerste aangepakt moeten worden, en over de verdere verdeling van de middelen uit het Klimaatfonds.

Voor de komende jaren is er 65 miljoen euro uit het Klimaatfonds gereserveerd voor nucleaire kennisontwikkeling en innovatie. Dit geld wordt onder andere binnen de missie Kernenergie gebruikt en moet de nucleaire kennisbasis via onderwijs en onderzoek versterken.

Internationale samenwerkingen

Op internationaal niveau worden diverse bilaterale samenwerkingsverbanden aangegaan, de zogeheten ‘Memoranda of Understanding’s ’ (MoU’s ). Op 13 december is de eerste MoU ondertekend met Zuid-Korea. Vergelijkbare MoU’s met de Verenigde Staten en Frankrijk volgen later. In het MoU worden onderwerpen op technisch vlak benoemd waarop beide landen verder willen samenwerken, zoals: kennisontwikkeling, onderzoek, innovatie, publiek draagvlak, nucleaire waardeketen en radioactief afval.

De MoU’s brengen kansen voor Nederlandse kennisinstellingen en het bedrijfsleven met zich mee. Het zorgt er namelijk voor dat Nederlandse bedrijven makkelijker contact kunnen leggen en samen kunnen werken met bedrijven uit de landen waarmee we een samenwerkingsverband aangaan.

Nederland werkt in Europa samen met gelijkgezinde lidstaten binnen de zogenoemde Nucleaire Alliantie. Dit samenwerkingsverband vraagt onder meer aandacht voor de rol die kernenergie kan spelen in het behalen van de wereldwijde klimaatdoelstellingen. De Nucleaire Alliantie streeft naar de versterking en opbouw van kennis, onderzoek en de Europese waardeketen voor kernenergie.

Ook is Nederland toegetreden tot het Nuclear Education, Skills and Technology (NEST) Framework, onderdeel van het Nucleaire Energie Agentschap (NEA) – van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). Doelstelling van deze organisatie is om belangrijke gaten op te vullen wat betreft capaciteitsopbouw in de nucleaire sector, het verspreiden van kennis en stimuleren van technische innovaties in een internationale context.

Naast bovengenoemde samenwerkingen blijft Nederland zich ook inzetten binnen Europese en internationale organisaties die gericht zijn op onderzoek, kennisdeling en samenwerking voor het (veilig) gebruik van kernenergie. Bijvoorbeeld de deelname van Nederlandse onderzoeksinstellingen aan het Europese kaderprogramma Horizon Euratom Research & Training Programme, samenwerkingen door diverse organisaties binnen NEA en het Internationale Atoom Energie Agentschap (IAEA) in Wenen.